Açıklama

Lüfer, ülkemizdeki denizlerde yaşayan en lezzetli ve ekonomik değeri en yüksek olan balık türlerinin başında gelir. Lüfer, uzun vücutlu çenesi geniş ve dişleri sivri olan yırtıcı denebilecek bir deniz balığıdır.

Dünya’da neredeyse tüm denizlerde yaşayan lüfer balığı ülkemizde de tüm denizlerde avlanabilir.

Türk balıkçılık tarihinde ve literatüründe çok önemli bir yeri bulunan lüfer, Türk mutfağının da en lezzetli balıklarından biridir.

Levreksiler yani Perciformes familyasına ait olan lüfer Pomatomus cinsi bluefish olarak adlandırılan bir balıktır.

Ortalama Lüfer Boyutu
Lüfer Balığının Özellikleri Nelerdir ?
Lüfer, iri bir kafa ve orta derecede sivri bir burun bulunan sağlam ve diri bir vücuda sahiptir. Ağzı, öne doğru çıkıntı şeklinde güçlü bir alt çeneden oluşur. Lüfer, bu güçlü çeneyi ve keskin dişleri kullanmaktan hiç çekinmeyen yırtıcı bir balıktır. Ayrıca çatallı bir kuyruğu vardır.

Lüfer gövdesinin sırt bölümü deniz yeşili rengindedir. Karnına doğru indikçe gövde rengi gümüş-beyaz tonlara yaklaşır. Çok büyük boyutlarda lüfer sırt rengi siyaha yakın olması nedeniyle sırtıkara adını almıştır.

Bunun yanında Türk yazar ve gurme Artun Ünsal, Boğaz’ın Beş Efendisi kitabında sırtı kara tanımının her tür balığın yaşlanmışı için kullanıldığını, lüfer’in büyüğüne sadece kofana adı verildiğini de yazmıştır.

Lüfer, boyu 1 metreye ağırlığı ise 12 kiloya kadar çıkabilen bir balıktır.

Bilinen en büyük lüfer balığı 1972 yılında Amerika’da Kuzey Carolina açıklarında yakalanmıştır ve ağırlığı 14,4 kg’dır.

Lüfer yavru iken dipte daha fazla bulunur ve yengeç, karides veya plankton gibi canlılarla beslenir. Genç lüferler ise daha çok yüzeye yakın bölgelerde bulunurlar ve kendilerinden küçük balıklarla beslenirler ancak yırtıcı bir balık olması nedeniyle kendinden büyük balıklara bile saldırabilir. Kendi cinsine saldırdığı bile görülmüştür.

Genç lüferler aç olmasalar bile küçük balıklara saldırıp öldürebilirler.

Lüfer, sürüler halinde gezerek avlanan bir balıktır. Temiz ve bol oksijen içeren sularda yaşarlar. Lüferin yaşaması için gereken deniz suyu sıcaklığı 12 °C ve 26 °C arasındadır. Genel olarak 5 – 30 metre derinliklerde yüzerler acak en çok bulundukları derinlik 20 metre civarıdır. 40 metreden daha yüksek derinliklerde nadir olarak bulunurlar.

Lüfer ayrıca köpek balığı, yunus balığı ve ton balığı gibi büyük balıklar için de tercih edilen bir avdır.

Lüferler, Mayıs ayının sonuyla birlikte üreme dönemine girerler ve haziran aynın ilk iki haftasına kadar bu süreç devam eder. Karadeniz’de yumurtlayan balıklar Eylül sonu ekim başı gibi İstanbul boğazından çıkmaya başlarlar.

Lüfer, yumurtlama döneminde bir kaç defa yumurtlayabilir ve toplamda 2 milyona yakın yumurta bırakabilir.

Büyük Lüfer – Kofana
Lüfer Ne Zaman Tutulur ?
Lüfer, her mevsim avlanabilir ancak en yoğun olarak yumurtadan çıkan lüferlerin olgunlaşıp göç etmeye başladığı sonbahar aylarında avlanır. Eylül ayı içinde henüz küçük olan lüfer, ekim ayı ile beraber olgunlaşarak özellikle İstanbul Boğazı çevresinde en lezzetli halini alır.

Lüfer Balığı Nasıl Avlanır ?
Lüfer, tekneden ve kıyıdan klasik dip oltaları veya rapala ile avlanabilir. Diğer tüm balıkları yiyerek beslenen lüfer için tekne avlarında yem önemli değildir. Kıyı avcılığında ise taze istavrit ve zargana ile lüfer avı yapmak daha kolaydır.

Lüfer Balığı Besin Değerleri
100 gram lüfer yaklaşık olarak;

124 kcal enerji
20 gr. protein
4,2 gr. yağ
60 mg. sodyum
0,83 gr. Omega 3 içerir
Lüfer Balığının Türleri Nelerdir ?
Lüfer bir çok ülkede sadece lüfer yani bluefish olarak adlandırılsa da ülkemizde boylarına göre farklı isimler almıştır. Lüferin boları ve isimleri arasında geçmişten beri farklı görüşler ve rivayetler mevcuttur.

En bilinen iki sınıflandırma şekli şunlardır ;

⇒ Defne Yaprağı (0–10 cm),
⇒ Çinekop (15–18 cm),
⇒ Sarıkanat (18–25 cm),
⇒ Lüfer (28–35 cm),
⇒ Kofana (35 – 50 cm),
⇒ Sırtıkara (50 cm ve üzeri),

Büyük Lüfer – Sırtıkara
Lüferin 28 cm’den daha küçük boylarının avlanması ve satılması yasaktır. Yani çinekop ve sarıkanat avlamak ve satmak yasaktır. Bunun nedeni aşırı avlanma nedeniyle lüferin soyunun tükenme noktasına yaklaşmasıdır.

Kofana ve sırtıkara denilen büyük lüfer türleri ülkemizde çok nadir yakalanırlar. Özellikle sırtıkara uzun zamandır denizlerimizde görülmemiştir.

Ne var ki özellikle sosyal medyada yabancı balıkçılık paylaşımlar arasında sırtıkara avı yapıldığı görülmektedir. Bu da ülkemizdeki aşırı ve dengesiz avlanmanın sonuçlarını göstermektedir.